دربارهی کتاب
مطالعات گروههاي تکفيري و سلفي و موضوعات مرتبط با آن، يکي از مهمترين مسئلههاي امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران است. اگرچه اهميت اين موضوع شناخت و تبيين دقيق همه ابعاد اين جريانها را ضروري کرده، اما پژوهش در مورد اين مسئله مهم امنيتي در کشور، با دو مشکل عمده مواجه است.
نخست، بسياري از پژوهشها و کتابهاي موجود در اين عرصه بدون ارائه مطالب جديد، صرفا با هدف تأکيد بر نبود منابع کافي به نگارش درآمده است. اين در حالي است که اقدام منابع لازم در اين مطالعات، پيش فرض و امر بديهي است. بنابراين، نگارش کتابهايي که درصدد هستند فقط بر اين نکته پافشاري کنند، نه تنها شعارزدگي اين موضوع، مهم را موجب ميشوند، بلکه به شناخت عميقتر در مورد ابعاد و تقسيمات فکري و فقهي اين جريانها و در نتيجه اتخاذ تصميمات درست در سياست خارجي و امنيتي کشور نيز کمکي نميکنند.
دوم، پژوهش در مطالعات گروههاي تکفيري و سلفي در بسياري از موارد موضوعات محدودي را در بردارد و اغلب به مطالبي که از محتواي علمي پاييني برخوردار است و پژوهشگر را در شناخت اين جريانها اقناء، نميکند و نيز موضوعات تاريخي يا مرتبط با مطالعات تروريسم که به رغم ارزشمندي، لزوما مباحث فکري و مباحثات فقهي گروههاي تکفيري و سلفي را بازتاب نميدهد، تقليل يافته است.
از اين رو، شناخت جريانها و نحلههاي تکفيري و سلفي، به صورت علمي و آکادميک تنها در قالب برخي کتابها و مقالات محدود بوده و از بعد انديشهاي و گفتماني، غناي اندکي در ايران دارد، به ويژه آنکه جنبههاي مهمي از اين مسئله که سازوکارهاي مطالعات اين جريانها با شناخت آنها تسهيل ميشود، همچنان مبهم و مغفول مانده است.
روند شکلگيري و تحول جريانها و نحلههاي تکفيري و سلفي يکي از جنبههاي مهمي است که به رغم اهميت، منبع و پژوهش دانشگاهي معتبري درباره آن توليد نشده است. از اين رو، پژوهشکده مطالعات راهبردي با توجه به جايگاه اين مباحث در امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران، تلاش کرده با انتشار کتاب حاضر، اولين گام را در بررسي تکامل مطالعات اين گروهها با تمرکز بر متون قابل اتکا و معتبر در جامعه علمي و پژوهشي کشور بردارد.
تبيين نحوه شکلگيري، رشد و تکامل جريانهاي سلفي در دنياي عرب متناسب با نقاط عطف تاريخي در منطقه آسياي غربي، مهمترين مسئلهاي است که در اين کتاب مورد بررسي قرار ميگيرد؛ با اين هدف که چارچوب هويت سلفي و شناسههاي خاص آن مشخص شده و علاوه بر تبيين ريشهها و عوامل شکلگيري آن، پيامدها و نتايج گسترش اين انديشه در دنياي عرب نيز برجسته شوند. مطالعه کتاب حاضر به دانشجويان شاخههاي مختلف علوم سياسي و انديشمندان حوزه دين و جامعهشناسي جنبشهاي اسلامي، به ويژه گفتمانهاي تکفيري و سلفيگري و نيز پژوهشگران علاقمند توصيه ميشود.